Thời gian gần đây, tại các phòng khám tâm lý ghi nhận không ít trường hợp người bệnh tìm đến bác sĩ với cùng một nỗi băn khoăn rằng tại sao họ chỉ cảm thấy hưng phấn tình dục khi chạm vào một vật thể nào đó, dù chúng rất vô tri và không có cảm xúc như con người. Theo đánh giá chuyên môn, tình trạng này đôi khi không còn dừng lại ở mức “sở thích đặc biệt”, mà có thể liên quan đến một dạng rối loạn tâm thần được gọi là rối loạn ái vật. Vậy rối loạn ái vật là gì?
Hãy theo dõi tiếp bài viết sau, để biết rõ hơn về vấn đề này nhé!
Rối loạn ái vật là gì? Đây là một dạng rối loạn tâm lý mà trong đó người mang bệnh chỉ tìm thấy khoái cảm khi đụng chạm hoặc suy nghĩ về các món đồ vật hay một chi tiết cơ thể không phải cơ quan sinh dục. Khi hành vi này tái diễn thường xuyên và kéo dài, nó sẽ gây tác động xấu đến tinh thần, đời sống cá nhân và mối quan hệ tình cảm của người bệnh.
Rối loạn ái vật là gì?
Trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần, rối loạn ái vật là một khái niệm ngày càng được quan tâm, nhưng không phải ai cũng hiểu đúng bản chất của nó. Vậy rối loạn ái vật là gì? Đây là dạng rối loạn tâm lý mà trong đó sự hưng phấn tình dục chỉ xuất phát từ việc tiếp xúc, tưởng tượng hoặc quan sát một vật thể hay chi tiết cơ thể nào đó không liên quan đến cơ quan sinh dục.
Chẳng hạn như giày cao gót, vớ da, quần lót, áo ngực hoặc bàn chân. Người bị rối loạn có xu hướng lệ thuộc vào những yếu tố này để đạt khoái cảm, khiến họ gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động tình dục bình thường nếu thiếu nó.
Về mặt chuyên khoa, rối loạn ái vật được xếp vào nhóm rối loạn lệch lạc tình dục (paraphilic disorders), do nó có thể gây ra cảm giác khổ sở, ám ảnh hoặc hành vi vượt ngoài tầm kiểm soát. Người mắc bệnh thường sống trong sự lo lắng, xấu hổ và mâu thuẫn nội tâm.
Đôi khi, họ vẫn nhận thức rõ sở thích của mình là khác biệt, nhưng lại khó kiềm chế ham muốn khi bắt gặp món đồ vật hoặc bộ phận cơ thể mà họ bị hấp dẫn mãnh liệt. Nếu tình trạng này kéo dài, nó không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt cá nhân, mà còn tác động tiêu cực đến tâm trạng, sự tự tin và mối quan hệ tình cảm.
Rối loạn ái vật là gì? Đây là một dạng rối loạn tâm lý trong đó người bệnh chỉ bị hấp dẫn tình dục bởi đồ vật hoặc chi tiết cơ thể không phải cơ quan sinh dục.
Những nguyên nhân phổ biến gây rối loạn ái vật
Theo giới chuyên gia, dù khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây ra chứng rối loạn ái vật, nhưng nhiều giả thuyết cho rằng chứng bệnh này có thể bắt nguồn từ các tác nhân sau đây:
– Tổn thương tâm lý hoặc sang chấn: Những tổn thương trong quá khứ như bị bỏ rơi, phản bội tình cảm, bạo lực tình dục hoặc thiếu tình yêu thương có thể khiến cá nhân hình thành tâm lý né tránh hoạt động quan hệ thông thường. Những trải nghiệm tiêu cực ấy thôi thúc họ tìm kiếm cảm giác an toàn từ các đồ vật vô tri thay vì con người thật.
– Quá trình học tập hành vi và bắt chước: Trẻ nhỏ khi chứng kiến các hành vi tình dục không phù hợp hoặc bị ép tham gia có thể vô thức ghi nhớ và có khuynh hướng tái diễn lại khi trưởng thành. Điều này tạo nền tảng cho những hành vi lệch lạc nếu không được can thiệp đúng lúc.
– Thiếu giáo dục giới tính khoa học: Khi trẻ tiếp cận nội dung nhạy cảm quá sớm, bị cấm đoán hoặc thiếu hiểu biết về tình dục lành mạnh, nhận thức dễ bị méo mó và hình thành suy nghĩ lệch chuẩn. Nếu gia đình hoặc nhà trường không kịp thời hướng dẫn, những tư tưởng và hành vi ấy sẽ càng trở nên nghiêm trọng và có thể phát triển thành rối loạn tâm lý.
– Yếu tố sinh học và rối loạn thần kinh: Các nghiên cứu y khoa chỉ ra rằng sự thiếu ổn định của hệ nội tiết, nồng độ dopamine mất cân bằng hoặc những bất thường tại vùng não bộ điều phối ham muốn cũng góp phần gây nên chứng ái vật. Dù chưa có kết luận mang tính tuyệt đối, nhưng đây là yếu tố không thể bỏ qua trong chẩn đoán chuyên khoa.
Rối loạn ái vật thường phát sinh do ảnh hưởng từ trải nghiệm thời thơ ấu, yếu tố sinh học và cách hình thành sở thích tình dục cá nhân.
Dấu hiệu và triệu chứng nhận biết rối loạn ái vật
Theo tiêu chuẩn chẩn đoán trong DSM-5 của Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ, người mắc chứng rối loạn ái vật thường có những biểu hiện và triệu chứng nhận biết đặc trưng như sau:
– Họ thường bị kích thích mạnh mẽ khi tiếp xúc, quan sát hoặc tưởng tượng về một vật thể hoặc bộ phận cơ thể không phải cơ quan sinh dục. Ví dụ như giày cao gót, vớ lưới, nội y, đồ làm bằng da hay bàn chân, bàn tay. Sự ham muốn này xuất hiện lặp đi lặp lại và chi phối tâm trí trong thời gian dài.
– Các hành vi sờ chạm hay tưởng tượng về đồ vật diễn ra liên tục trong ít nhất 6 tháng, tái diễn thường xuyên và ngày càng mãnh liệt. Sự thôi thúc ấy có thể kéo đến bất chợt, kèm theo cảm giác bứt rứt, khó kiểm soát nếu không được thỏa mãn.
– Người bệnh đối mặt với cảm giác day dứt, xấu hổ hoặc lo sợ bị phát hiện nhưng vẫn khó kiềm chế ham muốn đang sôi sục trong lòng, khiến họ bị giằng xé nội tâm, mất tập trung, lo âu và căng thẳng triền miên.
– Họ tìm đủ mọi cách để sở hữu vật phẩm mình yêu thích, thậm chí là trộm cắp từ người khác. Việc này dễ gây rắc rối về mặt pháp lý hoặc xung đột ngoài xã hội.
– Khi không có vật thể kích thích, họ khó hoặc không thể đạt khoái cảm tình dục dù ở bên cạnh bạn tình. Điều này làm giảm chất lượng hoạt động thân mật, khiến mối quan hệ dễ rơi vào xa cách và lạnh nhạt.
– Họ có xu hướng tách mình khỏi những trải nghiệm tình dục thực tế và chọn tự thỏa mãn khi ở một mình cùng vật thể.
Người mắc rối loạn ái vật thường chỉ cảm thấy hưng phấn tình dục khi tiếp xúc hoặc tưởng tượng về vật thể hay bộ phận cơ thể đặc thù, kèm theo sự thôi thúc khó kiểm soát.
Các đồ vật và bộ phận cơ thể được ưa chuộng trong ái vật
Trong rối loạn ái vật, sự hấp dẫn tình dục được khơi dậy bởi một vật thể hoặc một bộ phận nhất định trên cơ thể nằm ngoài vùng sinh dục. Sau đây là những yếu tố có thể trở thành trung tâm của sự kích thích:
– Bàn chân và ngón chân: Đây là bộ phận được ái vật phổ biến nhất, người bệnh bị thu hút bởi hình dáng, mùi tự nhiên hoặc cảm giác khi chạm vào. Có người còn muốn hôn, massage hay thích bạn tình dùng chân cọ xát trong lúc thân mật.
– Bàn tay hoặc tóc: Sự quyến rũ đến từ những chi tiết nhỏ như ngón tay thon dài, cổ tay, móng tay được chăm sóc kỹ hoặc mái tóc mềm mượt, mùi thơm đặc trưng. Chỉ cần vuốt ve hay nhìn ngắm những đặc điểm này cũng đủ khiến họ cảm thấy thích thú và hưng phấn.
– Quần lót hay áo ngực: Các món đồ này có tính gợi dục mạnh vì lưu giữ hơi ấm, mùi hương cơ thể và gợi liên tưởng đến da thịt. Người ái vật thường có sở thích ngửi, sờ hoặc giữ chúng bên mình khi thủ dâm hay trong lúc quan hệ.
– Giày cao gót, tất da, vớ lưới: Những món phụ kiện này giúp làm nổi bật đôi chân, tạo ra sức gợi cảm khó cưỡng. Nhiều người thấy phấn khích và rạo rực khi nhìn bạn tình mang chúng, hoặc thích cầm nắm trực tiếp và nâng niu khi đang ân ái.
– Chất liệu đặc biệt như da, cao su, lông thú: Cảm giác khi chạm vào những chất liệu này mang lại sự kích thích khác biệt. Có người thích sưu tầm, sử dụng hoặc yêu cầu đối tác khoác lên mình trang phục có chất liệu tương tự để tăng khoái cảm khi quan hệ.
Người ái vật thường tập trung ham muốn vào những vật thể hoặc bộ phận cơ thể mà họ cảm thấy hấp dẫn.
Các phương pháp điều trị rối loạn ái vật hiệu quả
Rối loạn ái vật không thể tự biến mất nếu chỉ dựa vào ý chí, mà cần điều trị bài bản bằng tâm lý trị liệu, thuốc và sự hỗ trợ lâu dài từ môi trường sống. Việc can thiệp sớm giúp người bệnh giảm ám ảnh tình dục và hạn chế nguy cơ tái phát.
Liệu pháp tâm lý
Các liệu pháp tâm lý giúp người bị rối loạn nhận diện suy nghĩ sai lệch, kiểm soát ham muốn và xây dựng hành vi lành mạnh hơn.
– Liệu pháp nhận thức – hành vi (CBT): Giúp bệnh nhân hiểu rõ cơ chế hình thành ham muốn lệch lạc, để thay đổi nhận thức sai lệch, học cách phản ứng khi gặp kích thích và rèn luyện kỹ năng kiểm soát hành vi.
– Trị liệu nhóm: Tạo không gian an toàn và tôn trọng để người bệnh thoải mái chia sẻ trải nghiệm, nhận sự đồng cảm và học cách đối diện với cảm xúc xấu hổ hay tội lỗi. Sự hỗ trợ từ những người có chung hoàn cảnh sẽ giảm bớt cảm giác cô đơn và tạo động lực để mọi người cùng nhau vượt qua.
– Trị liệu gia đình hoặc cặp đôi: Giúp người thân hiểu đúng bản chất của chứng rối loạn, để biết cách chia sẻ và đồng hành cùng người bệnh trong suốt quá trình điều trị, tránh sự phán xét hay kỳ thị tiêu cực.
Tiếp xúc với chuyên gia tâm lý giúp người bệnh nhận diện hành vi, điều chỉnh suy nghĩ và phát triển cách ứng phó lành mạnh hơn.
Sử dụng thuốc
Việc dùng thuốc chỉ được thực hiện khi có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa, đặc biệt trong trường hợp hành vi vượt mức khó kiểm soát hoặc suy nghĩ ám ảnh quá mạnh.
– Thuốc điều hòa hormone như antiandrogen, GnRH agonist: Giảm nồng độ testosterone, ức chế ham muốn tình dục, giúp giảm tần suất suy nghĩ về ái vật.
– Thuốc chống trầm cảm nhóm SSRI: Dùng khi người bệnh xuất hiện các triệu chứng như lo âu, trầm cảm hoặc ám ảnh cưỡng chế mức độ nặng.
– Thuốc an thần: Được chỉ định khi bệnh nhân có dấu hiệu kích động, rối loạn cảm xúc hoặc kèm theo các rối loạn tâm thần khác.
Biện pháp hỗ trợ lâu dài và ngăn ngừa tái phát
Bên cạnh các phương pháp điều trị chuyên khoa như trên, người bệnh cũng nên áp dụng thêm những biện pháp dưới đây để đẩy nhanh tiến trình phục hồi và ngăn ngừa bệnh tái phát:
– Tuân thủ đúng phác đồ điều trị, duy trì việc gặp gỡ chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ để theo dõi hiệu quả, điều chỉnh thuốc hoặc liệu trình phù hợp nếu cần thiết.
– Xây dựng lối sống lành mạnh, ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên, thực hiện các bài tập thiền, yoga giúp giải phóng năng lượng và giảm căng thẳng.
– Hạn chế tiếp xúc nội dung khiêu dâm hoặc vật thể liên quan đến hành vi ái vật. Nếu cần, có thể dùng phần mềm chặn nội dung nhạy cảm hoặc nhờ người thân hỗ trợ quản lý.
– Tham gia các hoạt động giải trí lành mạnh hoặc công tác xã hội giúp giảm bớt thời gian trống và tăng sự tập trung cho các mục tiêu có ích. Việc tạo dựng các mối liên kết tích cực giúp người bệnh cảm thấy được thấu hiểu và dễ dàng tái hòa nhập cộng đồng.
Mong rằng, sau khi theo dõi những thông tin Sexshop18 cung cấp, bạn đã hiểu tường tận về rối loạn ái vật là gì, cũng như nhận diện được các triệu chứng và tìm ra phương pháp phòng ngừa hiệu quả. Nếu thấy bản thân hoặc người thân có biểu hiện nghi ngờ, hãy chủ động tìm gặp bác sĩ tâm lý để được tư vấn và hỗ trợ đúng hướng nhé!
Để lại một bình luận